آنتن فقط یک تکه پلاستیک و فلز روی بام نیست؛بلکه آنتن یعنی پلی بین خانه‌ها و دفترها با دنیای پرسرعت، یعنی تعهد تکنسین به جان خودش و اینترنت مشتری.
وقتی آنتن درست و ایمن روی دکل یا بام نصب شود، با بهترین رادیو، کابل تمام‌مس شیلددار، گراندینگ اصولی و تراز میلی‌متری، نه تنها سرعت و پایداری ۱۰ سال تضمین می‌شود، بلکه یک انسان سالم و زنده هم از آن ارتفاع پایین می‌آید.
این مقاله تمام چیزی است که باید قبل از بستن کمربند ایمنی و بالا رفتن از نردبان بدانید؛ چون اینجا اول جان را نجات می‌دهیم، بعد اینترنت را!
خرید آنتن
برای خرید آنلاین آنتن از برندهای معتبر با بهترین قیمت و تضمین کیفیت از فروشگاه معتبر نتورک شاپ بازدید نمائید.
فهرست عناوین اصلی مقاله
سلام دوستان نتورک‌شاپی! اگر شما هم هر روز دارید با نانواستیشن، LHG، SXT، AirFiber، GigaBeam، ePMP و … سروکله می‌زنید، این مقاله دقیقاً همون چیزیه که ۱۴ سال تجربه میدانی بهم یاد داده و هیچ جای دیگه به این شکل و با این جزئیات نمی‌خونید.
بخش اول: ایمنی (اول جان، بعد اینترنت!)
هرگز تنها بالا نروید و حداقل دو نفر باشید. حتماً کمربند ایمنی فول‌بادی با طناب دوقلو شوک‌گیر (مثل Petzl، Skylotec یا ۳M) ببندید، کلاه ایمنی، عینک، دستکش عایق و کفش ساق‌دار ضدلغزش بپوشید.
نردبان فقط فیبرگلاس یا آلومینیومی عایق باشد (آهنی نزدیک برق ممنوع). در باد بالای ۳۵ کیلومتر، باران، برف یا رعدوبرق کار نکنید. نقطه اتکا حداقل ۲۲ کیلونیوتن تحمل داشته باشد (لوله بخاری و هندریل نازک ممنوع). همیشه دو نقطه اتصال همزمان داشته باشید و کوله‌تان حداکثر ۱۰ کیلو باشد.
در صورت برق‌گرفتگی جزئی فقط باید طبق اصول امداد و نجات رفتار کرد (قطع برق و دور کردن فرد از محل برق و بررسی علائم حیاتی و تماس با اورژانس) و در صورت سوختگی: گذاشتن آرام عضو در آب خنک شُسته (نه یخ، نه نمک)
اول جان، اینترنت دوم! این چند خط را حفظ کنید تا سالم بمانید.
بخش دوم: نکات فنی و ترفندهای طلایی نصب آنتن وایرلس
حالا که جان‌مان را بیمه کردیم، وقت آن رسیده برویم سراغ بخش جذاب ماجرا!! چطور آنتن را طوری نصب کنیم که ۱۰ سال بدون دردسر و با حداکثر سرعت کار کند؛ ترفندهایی که فقط تکنسین‌های قدیمی از تجربه تلخ و شیرین‌شان درآوردند و جایی ننوشته‌اند!
انتخاب بهترین مکان روی بام یا دکل
اولین و مهمترین قدم، پیدا کردن نقطه‌ای است که آنتن واقعاً «ببیند»! حداقل ۱.۵ تا ۲ متر بالاتر از هر مانعی در شعاع ۲۰ متری قرار بگیرد، دور از دودکش، کولر، آب‌گرمکن خورشیدی و آنتن‌های دیگر باشد تا نویز و سایه رادیویی ایجاد نشود.
مسیر Line of Sight باید کاملاً شفاف باشد؛ حتی یک شاخه درخت در ۷۰ متری می‌تواند سیگنال ۵ گیگاهرتز را نابود کند. (ولی برای 2.4 یا 900MHz ممکن است به این شدت حساس نباشد) برای دقت میلی‌متری زاویه و فاصله، قبل از هر کاری اپلیکیشن Theodolite یا RF Tool را باز کنید و نقطه طلایی را علامت بزنید؛ این چند دقیقه وقت، بعداً ساعت‌ها اعصاب‌خوردی و دوباره‌کاری را صرفه‌جویی می‌کند!
انواع پایه و روش نصب روی بام
انتخاب پایه درست یعنی نصف کار را درست انجام داده‌اید! برای رادیوهای سبک مثل نانوبریج، نانواستشن M5 و لوکوها پایه L کوتاه ۵۰–۸۰ سانتی کافی است، اما برای LHG، SXT، PowerBeam و GigaBeam حتماً پایه L بلند ۱۲۰–۱۸۰ سانتی‌متری بزنید تا از سایه بام و موانع راحت رد شوید. وقتی صاحب‌خانه غر می‌زند و اجازه سوراخ کردن ایزوگام را نمی‌دهد، پایه غیرنفوذ (Non-Pen) با وزنه‌های بتنی ناجی شماست.
بهترین گزینه برای مناطق بادخیز (مثل شمال، جنوب و غرب کشور) پایه دیواری همراه مهار سیم بکسل ۶–۸ میلی‌متر گالوانیزه است؛ این ترکیب به‌طور معمول توان تحمل باد شدید را دارد(البته این مقادیر “عمومی” هستند و باید با استاندارد سازه‌ای تطبیق داده شوند.)
ترفند حرفه‌ای که ۹۹٪ نصب‌کننده‌ها رعایت نمی‌کنند: همیشه از رول‌بولت هیلتی HSL-3 M12/۵۰ یا HS 14 استفاده کنید، واشر فنری فراموش نشود و دور هر پیچ چسب پلی‌اورتان Soudal یا ۳M 5200 بزنید؛ اینجوری ۱۵–۲۰ سال بعد هم یک قطره آب داخل سوراخ‌ها نمی‌رود و پایه‌تان مثل روز اول محکم می‌ماند!
نصب روی دکل
وقتی مجبورید روی دکل بروید، اینجا دیگه جای شوخی نیست؛ یک لرزش کوچک می‌تواند کل لینک را نابود کند! همیشه از بست دکل Heavy Duty با گالوانیزه گرم و ضخامت حداقل ۴ میلی‌متر استفاده کنید؛ بست‌های نازک چینی بعد از یک فصل زنگ می‌زنند و می‌شکنند.
برای رادیوهای سنگین مثل AirFiber 5XHD، AF24HD یا ePMP 4500 حتماً آداپتور دکل اورجینال همان برند را بزنید؛ آداپتورهای دست‌ساز در باد شدید می‌چرخند و سیگنال را نابود می‌کنند. مهاربند را هر ۶ تا ۹ متر یک بار با سیم بکسل ۸ میلی‌متر گالوانیزه، گوشواره و کرپی فولادی محکم کنید؛ این کار دکل را در طوفان‌های شدید هم مثل کوه نگه می‌دارد.
و در آخر، میله آنتن را حداقل ۳ تا ۴ متر بالاتر از نوک دکل ببرید؛ این فاصله کوچک، تفاوت بین لینک پایدار و لینک پر از قطعی است!(بهتر است بدانید این ارتفاع فقط زمانی مناسب است که دکل تحمل بار جانبی اضافه را داشته باشد.)
ارتفاع زیاد لِوِر بازو را افزایش می‌دهد و در باد شدید گشتاور خمشی به دکل وارد می‌کند. همچنین در دکل با مهاربندی ضعیف می‌تواند خطرناک باشد.
تراز کردن (Alignment) مثل حرفه‌ای‌ها
تراز کردن، قلب تپندهٔ هر لینک وایرلس است؛ و این را بدانید که ۲ میلی‌متر جابه‌جایی = چند مگابیت سرعت کمتر و پینگ پرشی!
اول از همه هدف سیگنال را بدانید:
بهترین سیگنال هدف (dBm): این اعداد «بازهٔ پیشنهادی» هستند و بسته به مودولاسیون و پهنای کانال تغییر می‌کنند پس قانونی و ثابت نیستند!
| فاصله | سیگنال ایده‌آل | SNR ایده‌آل |
|---|---|---|
| زیر ۵ کیلومتر | −۵۵ تا −۴۸ | ۳۰+ |
| ۵–۱۵ کیلومتر | −۶۵ تا −۵۶ | ۲۵+ |
| ۱۵–۳۰ کیلومتر | −۷۲ تا −۶۵ | ۲۰+ |
ترفند مخفی که ۹۹٪ نمی‌دانند: یک آینه کوچک ۵×۵ سانت پشت رادیو بچسبانید → از پایین با لیزر سبز قوی بزنید → وقتی نور دقیق برگشت یعنی تراز ۱۰۰٪ است! دقتش از ۰.۱ درجه هم بیشتره و تو باد و آفتاب هم جواب می‌ده!
بعد از تراز لیزری، با اپلیکیشن Ubiquiti Device Discovery یا airLink یا Mikrotik Alignment Tool و لپ‌تاپ سیگنال را میلی‌متری تنظیم کنید؛ یک نفر آچار دستش باشد و آرام بچرخاند، نفر دوم با صدای بلند عدد بدهد. وقتی بهترین عدد را گرفتید، همه پیچ‌ها را با آچار ترک‌متر ۲۵–۳۰ نیوتن‌متر سفت کنید تا در باد ۱۰۰ کیلومتری هم تکان نخورد. اما توصیه می‌کنیم مطابق دیتاشیت سازنده پیچ‌ها تنظیم شود.
این روش را یک بار امتحان کنید، دیگر هیچ‌وقت لینک خراب تحویل نمی‌دهید! (لیزر فقط برای فاصله‌های کوتاه و با رعایت استاندارد ایمنی چشم جواب می‌دهد)
کابل‌کشی و گراندینگ (مهمترین بخش!)
۹۰٪ خرابی‌های لینک وایرلس بعد از چند ماه به خاطر کابل‌کشی و گراندینگ ضعیف است؛ این بخش را مثل جانتان جدی بگیرید!
فقط و فقط از کابل Cat6 SFTP Outdoor با روکش PE و شیلد ۱۰۰٪ مس واقعی (مثل Belden، Nexans یا Draka) استفاده کنید؛ کابل‌های مسی‌نما و آلومینیومی روکش‌دار بعد از یک سال اکسید می‌شوند و سرعت می‌افتد به زیر ۱۰ مگابیت!
شعاع خم کابل را هیچ‌وقت کمتر از ۸ برابر قطرش نکنید و هر ۶۰–۸۰ سانت با بست کمربندی UV Resistant محکمش کنید تا در باد تکان نخورد و شیلد پاره نشود. برای دراپ عمودی، کابل را حتماً داخل لوله خرطومی فلزی یا PVC مشکی بکشید(که معمولاً PVC مشکی UV بهتر است)؛ هم از جونده‌ها در امان می‌ماند، هم دزد با یک نگاه نمی‌فهمد داخلش چند متر مس گران‌قیمت است!(اگر نزدیک انتن است → لوله خرطومی فلزی ممکن است نویز القایی ایجاد کند)
سرج ارستر را فراموش نکنید؛ Ubiquiti ETH-SP-G2 یا PolyPhaser بهترین انتخاب هستند؛ یک رعد و برق دور می‌تواند بدون سرج ارستر تمام پورت‌های رادیو و سوئیچ را بسوزاند.
و در نهایت گراندینگ واقعی: یک سیم مسی ۶ میلی‌متر خالص از شاسی رادیو مستقیم تا میله ارت ساختمان بکشید و مطمئن شوید مقاومت چاه ارت زیر ۱۰ اهم است؛ اگر بالای ۱۰ اهم بود، خودتان یک چاه جدید با بنتونیت و میل‌گرد ۳ متری بزنید؛بنابراین گراند باید به نزدیک‌ترین نقطه استاندارد ارت ساختمان متصل شود.
هزینهٔ اجرای چاه ارت بسته به منطقه متغیر است ولی این کار به مقدار زیادی از خسارت صاعقه جلوگیری می‌کند. سعی کنید این بخش را درست انجام دهید، رادیوتان ۱۰–۱۵ سال مثل روز اول کار می‌کند و دیگر مشتری به خاطر قطعی شبانه زنگتان نمی‌زند!
آب‌بندی و ضدزنگ حرفه‌ای
آب و رطوبت + باد و آفتاب قاتل شماره یک رادیوهای وایرلس هستند؛ اگر درست آب‌بندی نکنید، یک سال بعد داخل کانکتور پر از سبزه و زنگار می‌شود و لینک می‌میرد!
روش سه‌لایه‌ای که خودم ۱۲ سال است استفاده می‌کنم و هنوز یک کانکتور هم خراب نشده:
اول تمام اتصالات RJ45 و N-type را با نوار ماستیک ۳M 2221 (همون نوار خاکستری چسبناک) دو دور کامل بپیچید تا هیچ منفذی نماند؛ بعد رویش نوار خودجوش Pirelli یا ۳M 130C بکشید و محکم فشار دهید تا خودش به خودش بچسبد و کاملاً عایق شود؛ در آخر روکش حرارتی چسب‌دار Raychem یا ۳M بزنید و با سشوار صنعتی تا جایی حرارت بدهید که چسب داخلش آب شود و به کابل بچسبد. این ترکیب حتی در باران‌های اسیدی شمال و گرمای ۵۰ درجه جنوب هم ۱۵–۲۰ سال دوام می‌آورد!
برای پیچ و مهره‌ها و بست‌ها هم تنبلی نکنید؛ همه‌شان را با گریس سیلیکون شفاف یا Loctite 270 (قفل‌کننده رزوه سبز) بپوشانید؛ زنگار نمی‌زند و سال بعد که خواستید باز کنید، پیچ‌ها راحت درمی‌آیند و نمی‌شکنند.
این چند دقیقه کار اضافه، بعداً ساعت‌ها بالا رفتن دوباره از بام و تعویض رادیو سوخته را برایتان صرفه‌جویی می‌کند. یادتان باشد: نصب‌کننده حرفه‌ای را از روی آب‌بندیش می‌شناسند!
چک‌لیست نهایی قبل از ترک محل
قبل از اینکه پایتان را از بام یا دکل پایین بگذارید، ۳۰ ثانیه ایستاده و این چک‌لیست را تیک بزنید؛ یک تیک جا مانده = ممکن است چند روز دیگر دوباره برگردید!
کمربند ایمنی و طناب دوقلو کامل چک شده و جمع شده، گراندینگ و سرج ارستر محکم وصل و تست شده، سیگنال، SNR، CCQ و throughput روی هر دو سمت بررسی و ثبت شده، با Speedtest و iperf حداقل ۹۰٪ ظرفیت تئوری لینک را گرفته‌اید، عکس قبل، حین و بعد از نصب + یک فیلم کوتاه ۱۵–۲۰ ثانیه‌ای برای مشتری و آرشیو تهیه کرده‌اید و در نهایت تمام ابزارها (حتی اون آچار کوچک که همیشه جا می‌ماند!) را جمع کرده‌اید.
تیک همه خورد؟ حالا با خیال راحت پایین بیایید؛ مشتری خوشحال، لینک پایدار و شما قهرمان روز! این چک‌لیست را پرینت کنید و همیشه همراهتان باشد؛ یک نصب‌کننده واقعی هیچ‌وقت بدون تیک زدن این موارد محل را ترک نمی‌کند.
حرف آخر
نصب آنتن وایرلس فقط پیچ و مهره نیست؛ ترکیبی از علم، تجربه، دقت و احتیاط است. اگر این نکات را رعایت کنید، هم لینک شما ۵–۱۰ سال بدون مشکل کار می‌کند، هم مشتری شما را دعا می‌کند، هم شب با خیال راحت می‌خوابید.
این مقاله عصارهٔ سال‌ها تجربه میدانی و اصلاح‌شده مطابق با استانداردهای واقعی صنعت است. هر ترفند یا تجربه‌ای دارید که اینجا نگفتم، حتماً کامنت کنید تا مقاله کامل‌تر شود!
همچنین اگر قصد نصب آنتن وایرلس، راه‌اندازی لینک نقطه‌به‌نقطه یا تجهیز دکل و پشت‌بام را دارید، بهترین کار این است که ابزار و قطعات را از یک مجموعه مطمئن و تخصصی تهیه کنید. نتورک‌شاپ تمام تجهیزات ضروری این کار را با گارانتی معتبر و اصالت کالا ارائه می‌دهد؛ از رادیوهای حرفه‌ای Ubiquiti و Mikrotik گرفته تا کابل‌های Outdoor باکیفیت و …
پرسش و پاسخ متداول
بهترین روش تست سرعت واقعی لینک چیست؟
iperf3 بین دو سر لینک (نه Speedtest که مسیر اینترنت را هم تست می‌کند).
آیا می‌توان دو رادیو روی یک پایه نصب کرد؟
بله، ولی حداقل ۱ متر فاصله عمودی و زاویه متفاوت بدهید تا تداخل نکنند.
رادیو را می‌توان افقی نصب کرد؟
فقط اگر آنتن سکتور یا Omni باشد. دیش و پنل باید طبق پلاریزاسیون مقابل باشد.
چرا سیگنال خوب است ولی سرعت پایین است؟
معمولاً نویز بالا، تداخل کانال، یا کابل بی‌کیفیت و اکسید شده.
سرج ارستر واقعاً لازم است؟
۱۰۰٪ بله! یک صاعقه غیرمستقیم در ۵۰۰ متری هم می‌تواند رادیو و سوئیچ را بسوزاند.
چگونه آنتن را روی بام یا دکل نصب کنیم؟ آموزش ایمن و فنی
در ارتباط باشید